Gdy wiosną 1791 roku w kraju przeciwnicy reform podburzali zacofaną szlachtę, szukali poparcia u obcych dworów. Musieliśmy działać szybko i zdecydowanie.
3 maja 1791 roku król Stanisław August i przywódcy stronnictwa patriotycznego zgłosili Konstytucję, która została przyjęta przez aklamację.
Konstytucja 3 Maja miała na celu zachowanie całości i suwerenności państwa, zagwarantowanie przywilejów szlachty, duchowieństwa i mieszczan, wprowadzenie nowej formy ustroju państwa.
Po uchwaleniu przez Sejm Czteroletni 3 maja 1791 nowej konstytucji ustrojowej, część wpływowej magnaterii nie zamierzała poddać się prawom ustanowionym przez tę konstytucję i 14 maja 1792 zawiązała w niewielkim miasteczku Targowicy na kresach konfederację w celu jej obalenia.
Jej zawiązanie posłużyło Rosji, jako pretekst do interwencji zbrojnej w Rzeczypospolitej.
Król Stanisław August 24 lipca przystąpił do konfederacji targowickiej oraz polecił zaprzestać działań wojennych.
Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.) nowoczesną, spisaną konstytucją.
Rocznica ta obchodzona jest przez ponad 200 lat i nie przeszkodziły w tym represje ani rozbiory. Przez te wszystkie lata Polacy widzą w niej symbol patriotycznych dążeń do odrodzenia. Kilkadziesiąt lat temu, jak i dziś, rocznica ta obchodzona jest z dumą i świadomością jej znaczenia dla narodu polskiego.
(tekst Ż. Strzeżesz)