„Przeciwieństwem złości nie jest spokój, a depresja”
M.Stańczyk
Zachęcam do lektury wpisu dotyczącego złości dziecka oraz sposobów reagowania na nią:
……………………………………………………………………………………………………………………
♦ MOJE DZIECKO IDZIE DO PRZEDSZKOLA ♦
Jak pomóc swojemu dziecku w tym pierwszym kroku w samodzielność? Jak sprawić, by ten ważny dla całej rodziny krok był łatwiejszy i budził ciekawość w miejsce lęku i stresu?
W życiu dziecka pójście do przedszkola jest bardzo ważnym momentem. Pierwsze dni dziecka w przedszkolu to duża zmiana, zarówno dla samego dziecka, jak i dla całej rodziny. Dzieci wchodzą w nowy świat, co jest zarówno bardzo ekscytujące, jak i bardzo męczące. Dla rodziców zmiana ta często wiąże się z niepokojem, lękami a nawet wyrzutami sumienia (zwłaszcza u mam, które często w tym czasie wracają do pracy).
Emocje rodziców związane z pierwszym rozstaniem są często nieświadomie przenoszone na dziecko, które jak gąbka wchłania całe napięcie i strach.
Nasz mały 3 –letni bohater przeżywa skrajne emocje. Z jednej strony jest zaintrygowany nowym miejscem, bardzo chce się bawić z innymi dziećmi, fascynują go nowe gry i zabawki a jednocześnie bardzo przeżywa odseparowanie od swojej mam. Wielu rzeczy również zwyczajnie nie rozumie. Trzylatek nie wie, co to znaczy, że mama przyjdzie „za pięć godzin”, bo nie rozumie pojęcia czasu. Chwilami może mieć wrażenie, że mama nigdy nie przyjdzie… Ponadto, nasz przedszkolak w jednej chwili powinien mieć opanować mnóstwo nowych umiejętności – zarówno potrafić rozstawać się z mamą, ale również: słuchać nowej pani, siadać na nowym miejscu przy stoliczku, zapamiętać jaki ma znaczek i gdzie ma szufladkę, rozbierać się i ubierać, umyć rączki przed i po jedzeniu, zgłaszać, kiedy chce mu się siusiu a nawet samodzielnie korzystać z toalety i co najgorsze… czekać na swoją kolej. Jest to naprwdę ogrom wyzwań.
Dlatego nasz początkujący przedszkolak potrzebuje:
⦁ Spokoju u mamy i taty „Mamo, Tato wszystko będzie dobrze”
Często silne emocje związane z pójściem Malucha do przedszkola budzą się najpierw w rodzicach. Przedłużanie czasu rozstania z dzieckiem, pełne lęku wypytywanie czy nikt nie zrobił mu krzywdy podświadomie budzi w dziecku niepokój. Dziecko nawet, jeśli jeszcze dobrze nie mówi, to już bardzo dobrze rozpoznaje pełne zatroskania spojrzenie i napięcie rodziców. Dlatego nie powinno rozmawiać się w obecności dziecka na temat swoich obaw zarówno, co do wyboru przedszkola i tego czy dziecko sobie poradzi, jak również debatować czy mama zamiast iść do pracy powinna zostać w domu i nie oddawać dziecka do przedszkola. Tego typu zachowania są najprostszą drogą do wzbudzenia w dziecku lęku przed nieznanym.
⦁ Nasz mały przedszkolak potrzebuje zapewnienia, że przedszkole to wspaniałe miejsce. Warto rozmawiać z dzieckiem na temat tego, że są tam inne dzieci, ładne zabawki i miłe panie, które będą się z nim bawiły, czytały im bajki i śpiewały piosenki. Warto mówić o przedszkolu pogodnym głosem, jak o czymś zupełnie naturalnym na przykład, że
„wszystkie dzieci chcą chodzić do przedszkola, bo jest tam wesoło i kolorowo”.
⦁ Poczucia bezpieczeństwa i dotrzymywania obietnic. Dziecko musi mieć pewność, że na rodziców można zawsze liczyć – jeśli obiecują, że przyjdą przed podwieczorkiem, to na pewno tak zrobią.
⦁ Czułości i akceptacji. Łzy przy rozstaniu są naturalnym sposobem wyrażania emocji u dziecka i warto na nie pozwolić przy rozstaniu. Nie można ich wyśmiewać czy krytykować, ale nie można również przeciągać pożegnania. Pożegnanie powinno być bardzo serdeczne, ale krótkie i stanowcze. Można powiedzieć, że: „ brat lub siostra chodzą do szkoły, tata i mama do pracy a ono będzie chodziło do przedszkola, że jest to jest zupełnie naturalne”.
Pod wpływem stresu rodzice często zapominają o pozytywnym wpływie przedszkola na rozwój dziecka a to właśnie z tej perspektywy warto patrzeć na ten nowy etap. To w przedszkolu właśnie dziecko ma przestrzeń na to, aby uczyć się funkcjonowania w grupie i komunikacji z innymi dziećmi, nabywać umiejętności współpracy, rozwijać zdolności poznawcze, motoryczne i manualne. Przedszkole pozwala również trening współdziałania z dziećmi i dorosłymi o różnych charakterach, wyglądzie czy sposobach zachowania. Jest to olbrzymi potencjał na łatwiejszy start w szkolnym i dorosłym życiu.
Opracowała: Sylwia Szczepaniak
Bibliografia, netografia:
1.Strelau J., Doliński D. (2010), ”Psychologia akademicka”, GWP.
2.http://serwer1423016.home.pl/autoinstalator/wordpress1/wpcontent/uploads/2014/02/Pierwsze-kroki-w-przedszkolu.pdf
3.https://renatawrona.pl/pierwsze-dni-w-przedszkolu-czyli-wcale-nie-taki-najtrudniejszypierwszy-krok/
………………………………………………………………………………………….
♦ FAZY ROZWOJU PRZEDSZKOLAKA ♦
Wiek przedszkolny jest niezwykłym okresem w życiu dziecka. Jest to czas intensywnego rozwoju poznawczego, emocjonalnego, społecznego i motorycznego, okres poznawania świata a także okres pełnej ufności do rodziców i najbliższego otoczenia. Pojawiające się wówczas problemy wychowawcze są zazwyczaj łatwe do rozwiązania szczególnie wtedy, kiedy mamy świadomość na jakim etapie rozwoju znajduje się dziecko.
W celu łatwiejszego określenia charakterystycznych umiejętności, które dziecko powinno osiągać w obszarze okresu przedszkolnego wyróżnia się trzy fazy:
I FAZA (wczesna) obejmuje dzieci w wieku od 3 do 4 lat.
W tym okresie dzieci są zazwyczaj mało samodzielne i wymagają pomocy dorosłych przy wielu sytuacjach życiowych. W tym okresie dzieci lepiej rozumieją polecenia, które są kierowane bezpośrednio do nich i trudno im zrozumieć polecenia kierowane do całej grupy. Dzieje się tak, dlatego, że 3 latka cechuje myślenie egocentryczne, czyli skierowane na JA. To właśnie około 3 roku życia dziecko, co nietrudno zauważyć, zaczyna używać zaimków osobowych „JA” oraz „MNIE” i z uporem stara się je umacniać. W tym celu buntuje się i walczy o każdą możliwość autonomii. Dzięki wysiłkom, które podejmuje utwierdza się w swojej odrębności od otoczenia i kształtuje swoją osobowość. W zależności od cech indywidualnych ten bunt i stawanie w opozycji zaznacza się mniej lub bardziej ostro. Jeszcze u 3 letniego dziecka obserwujemy względną równowagę emocjonalną a już u dziecka 3,5 letniego – wyraźną labilność. Dziecko może chwilami być kłótliwe, lękliwe, agresywne lub przesadnie czułe. Kiedy dziecko 3-letnie traci poczucie bezpieczeństwa reaguje bardzo gwałtownie. Zazwyczaj płacze szukając skupienia na nim uwagi i potwierdzenia, że jest kochane.
Najważniejszym celem w rozwoju poznawczym i społecznym jest uczenie się wspólnej zabawy. Niezwykle ważne jest przebywanie w grupie. Zabawa w wieku 3 lat jest najchętniej indywidualna lub z opiekunem. Jest to naturalny rodzaj aktywności w tym wieku. Im dziecko starsze tym bardziej otwiera się na współpracę. Coraz chętniej oddaje zabawkę i zaczyna bawić się z innymi dziećmi. Nawiązuje pierwsze przyjaźnie. W tym czasie dziecko w coraz silniejszym stopniu myśli za pomocą słów a ilość słów, którymi powinno się posługiwać wynosi około 1000.
II FAZA (średnia) – obejmuje dzieci w wieku od 4 do 5,5 roku życia.
Dzieci cztero i pięcioletnie są już zadomowione w swoim przedszkolu. Zazwyczaj są radosne, spontaniczne i beztroskie. Szybko się zapalają do danej aktywności, z wielkim entuzjazmem zaczynają coś robić, po to, aby szybko przerzucić się na robienie czegoś zupełnie innego. Lubią towarzystwo innych osób oraz rozwijają umiejętność współpracy
i wspólnej zabawy. Zabawy w tym wieku są jeszcze dość proste i krótkie i ponieważ dziecko nie potrafi jeszcze kontrolować uwagi przez dłuższy czas i często zmienia przedmiot swojego zainteresowania. Zabawa odgrywa bardzo ważną rolę do tego stopnia, że czasem trudno jest je wyciągnąć z przedszkola do domu. Dzieci lubią bawić się w dom, w doktora, w policjantów, w sklep i w mnóstwo innych zabaw, które udają prawdziwe życie. To taka przymiarka do dorosłych ról.
Dzieci w wieku około 4 lat stają się również coraz bardziej pewne siebie, samodzielne i zaradne. Pojawia się tendencja do przeciwstawiania się poleceniom i zdarza się to również u dzieci, które do tej wykonywało polecenia grzecznie i dokładnie. Bardzo ważne jest wtedy jasne określanie granic, stanowczość i konsekwencja. W miarę upływu czasu wzrasta panowanie nad sobą. W tym wieku również pojawia się czarno biały stosunek do prawdy i kłamstwa. Dzieci są wyczulone na kłamstwo i z dokładnością detektywa dochodzą prawdy. Około 5 roku życia dzieci zaczyna coraz bardziej interesować się otaczającym go światem i wchodzi w „wiek pytań”. Starają się poznać świat i tym celu potrafią zadawać mnóstwo pytań, nierzadko kłopotliwych . Chociaż czasami sprawiają wrażenie wścibskich, to tak naprawdę jest to przejaw fascynacji tym, co się dookoła nich dzieje.
III Faza (późna) – obejmuje dzieci w wieku od 5,5 do 7 lat.
Pod koniec 5 r. ż. powraca u dzieci czas równowagi. Dzieci stają się coraz bardziej samodzielne, przyjacielskie, stosują się do panujących reguł i potrafią dłużej wytrwać w danej aktywności. Pracują bardziej wytrwale i zazwyczaj odchodzą od wykonywanej pracy dopiero z chwilą jej ukończenia. Dziecko jest już zdolne dłużej skupić uwagę za wykonywanym zadaniu. Przejawia dużą potrzebę odpowiedzialności i warto w ją w tym czasie rozwijać poprzez powierzanie obowiązków.
Dziecko w tym wieku jest bardzo sprawne fizycznie i uwielbia pozostawać w ruchu a nawet podczas rysowania czy innych statycznych zajęć wciąż się rusza. To dobry czas na to, aby zapisać go na zajęcia, które zapewnią mu ruch i swobodę.
Dzieci 6 letnie są również żywiołowe i entuzjastyczne jednak często podlegają skrajnym emocjom a jednocześnie są otwarte na uczenie się nowych rzeczy. Dzieci w tym wieku potrafią dyskutować w nieskończoność o każdym poleceniu a z drugiej strony potrzebują, aby stwarzać im sytuacje, w których mogą się wykazać. Pomocna może być wówczas motywacja zawierająca podziw i uznanie dla osiągnięć dziecka z jednoczesnym odniesieniem do wypełniania należnych dziecku obowiązków. Pod koniec 6 roku życia następuje etap uspokojenia i zadowolenia.
Warto pamiętać, że każde dziecko rozwija się inaczej, więc wiadomości tu zawarte mają charakter informacyjny pozwalający na lepsze zrozumienie naszego malucha.
Znajomość faz rozwoju pozwala na lepsze zrozumienie tego, co dzieje się z naszym dzieckiem. Niezależnie od etapu, na którym się znajduje, nasz przedszkolak potrzebuje miłości, akceptacji, wspólnego czasu i uwagi dających mu poczucia bezpieczeństwa a jednocześnie jasnych reguł i granic, dzięki którym może się rozwijać w prawidłowy sposób.
Warto również stymulować jego aktywność poznawczą poprzez rozmowy, wszelkiego rodzaju gry i zabawy, układanki, wycinanki i malowanki. To naprawdę nie męczy dziecka i nie zabiera mu dzieciństwa a wręcz przeciwnie – zaspokaja rosnącą ciekawość i wspaniale rozwija jego umiejętności niezbędne na późniejszych etapach rozwoju.
Opracowała: Sylwia Szczepaniak
Bibliografia i netografia:
1.Schaffer, H. R. (2005). Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PW
2.Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
3.https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/prawidlowyrozwoj/rozwojfizyczny/98430,wiek-wystepowania-kamieni-milowych-we-wczesnej-ocenie-rozwoju-dziecka
4.https://www.babyboom.pl/uczen/rozwoj/rozwoj-psychofizyczny-szesciolatka
5.http://www.radosc.com/etapy-rozwoju-dziecka/
6.http://www.akademiakolberga.pl/project/wiedza-rozwoj-dziecka-praca-z-dziecmi/
7.http://www.beljos.pl/przedszkolemnich/index.phpoption=com_content&view=article&id=81&Itemid=485
……………………………………………………………………………………………..
♦ 10 KROKÓW KU TEMU, ABY STAĆ SIĘ LEPSZYM RODZICEM ♦
♦ Słuchaj uważnie tego, co mówi Twoje dziecko.
Interesuj my się tym, co robią i co czują nasze dzieci. Zapewnijmy je, że silne uczucia nie są czymś złym, jeśli wyraża się je w odpowiedni sposób nie raniąc innych. Im częściej będziemy to robić, tym rzadziej będziemy musieli je dyscyplinować.
♦ Granice są potrzebne nawet w najbardziej kochającym się związku.
Bycie rodzicem polega między innymi na wyznaczaniu granic. Granice dają dzieciom poczucie bezpieczeństwa. Naturalnym zaś je jest to, że dziecko te granice testuje. Jest to część procesu uczenia się.
♦ Śmiech pomaga rozładować napięte sytuacje.
Czasami rodzice stają się tacy poważni, że rodzicielstwo przestaje dawać im radość. Dostrzegajmy zabawne strony bycia rodzicem i pozwólmy sobie na śmiech, kiedy tylko jest to możliwe.
♦ Postrzeganie świata z perspektywy dziecka i wyobrażanie sobie, co czuje.
Przypomnijcie sobie, jak się czuliście, kiedy byliście dzieckiem i jak niezrozumiały wydawał się Wam czasem świat dorosłych. Przypomnijcie sobie sytuacje, w których mieliście poczucie, że potraktowano Was niesprawiedliwie w imię, jak mówili dorośli Waszego dobra.
♦ Chwal i zachęcaj swoje dziecko.
Oczekujmy, że nasze dziecko będzie się dobrze zachowywało i zachęcajmy je do podejmowania wysiłków. Chwalmy dzieci nie za wyniki, ale za trud. Chwalmy za dobre zachowania. Im częściej będziesz „zrzędzić”, tym rzadziej Twoje dziecko będzie Cię słuchać.
♦ Szanuj swoje dziecko tak, jak szanowałabyś dorosłego.
Pozwólmy dzieciom uczestniczyć w podejmowaniu decyzji, szczególnie tych, które go dotyczą. Uważnie słuchajmy ich zdania. Jeśli mamy zamiar powiedzieć coś przykrego, zastanówmy się jakby to zabrzmiało, gdybyśmy powiedzieli to komuś dorosłemu.
♦ Ustal porządek dnia.
Dzieci czują się bezpieczniej, kiedy mają przewidywalny porządek dnia. Warto więc, wprowadzić stałe pory posiłków, snu i głośnych zabaw.
♦ W każdej rodzinie potrzebne są pewne zasady.
Kiedy zasady zostaną ustalone warto zadbać o to, aby były konsekwentnie przestrzegane. Dzieci mogą się poczuć bardzo niepewnie, jeśli jednego dnia wprowadzamy jakąś zasadę, a następnego dnia ją odwołujemy.
♦ Nie zapominaj o własnych potrzebach.
Jeżeli zajmowanie się dziećmi zaczyna za bardzo przypominać ciężką pracę
i brakuje już cierpliwości, warto przeznaczyć trochę czasu tylko dla siebie. Zrobić coś, co sprawia przyjemność. Należy o tym również pamiętać szczególnie wtedy, gdy mamy poczucie, że tracimy panowanie nad sobą i za chwilę krzykniemy na dziecko lub je poniżymy. Warto wtedy odejść na chwilę, uspokoić się i policzyć do dziesięciu. Pozwoli nam to na spokojnie ocenić daną sytuację i podjąć racjonalne działania.
Opracowanie przygotoane na podstawie broszury dostępnej na stronie www.dziecinstwobezprzemocy.pl